NFT’ler çok kısa
zaman dilimi içerisinde hepimizin
hayatına ışık hızıyla girmiş durumda aslında.


Birçoğumuz bu NFT’leri
sosyal medyada da gördüğümüz kadarıyla kim bu
fotoğraflara, görsellere bu kadar para
ödüyor?
Bu alanlar enayi mi? ya da işte
insanlar nasıl kâr ediyor? gibi soru
işaretleri ile ilgili duymaya başladım.
Tabii ki bunları anlayabilmek için
öncelikle NFT’nin ne olduğunu, ne işe
yaradığını, kullanım alanlarını, sanata
olan katkısını ve gelecekteki
teknolojisini anlamak gerekiyor.
NFT
dediğimiz şey aslında kelime anlamı Değiştirilemez Tokenlar yani Non-Fungible Tokens
olarak geçerler. Bu aslında aldığınız görsel
NFT’ler ya da herhangi NFT bir parçası bir
koleksiyonun bir parçası bir token’dır aslında
bir fotoğraftan ziyade
blokzincir üzerinde ister Ethereum ağında ister Solana
Ağında ister Avax isterseniz Binance Smart Chain, Matic ADA gibi
birçok platformdan, block chain
üzerinden alabileceğiz token’lardır.
Tabii ki bu Token’ları önemli kılan şey
onlara yüklenen anlamlar ve Utility
dediğimiz özellikler. Öncelikle bunları
anlamak gerekir. İsterseniz NFT’nin
kullanım alanlarını birazcık açalım.
NFT’ler neden bu kadar önemli? insanlar
bütün dünya neden NFT’lere ilgi
duymaya başladı? Çok ünlü basketçiler
işte büyük markalar, kuruluşlar neden
NFT’lere gece gündüz içerik üretmeye, o
sektörde yer almaya başladılar? Aslında
olayı kronolojik olarak şöyle özetlemek
istiyorum ben. NFT’ler yaklaşık 7-8 ay önce
bir parladılar.
NFT alanında işlem
yapan token’lar, platformlar bir dönem
değer görmeye başladı. Ancak Tabii ki
sosyal medyada çok büyük bir yankı
uyandırmadığı için insanlar bu
Fotoğraflara, bu sanat eserlerine ya da
işte oyunlara para vermek istemediler.
Ben de bunlardan biriyim açıkçası yani
anlam verememiştim. Ardından tabii ki
uzun bir zaman geçti.
Yaklaşık iki ay
önce kadar Visa bildiğiniz resmi şirket olan
Visa Twitter hesabında resmi Twitter
hesabından bir kriptopunk NFT’si
satın aldığını duyurdu yaklaşık 160 bin
dolar gibi bir değeri vardı o dönem
yanlış hatırlamıyorsam. Bu Tabii ki çok
ikonik bir hareket Kriptopunk’lar ilk
NFT koleksiyonlardan bir tanesidir. Yani
bu hareketin ilk öncülerinden sektördeki ilk
10.000 koleksiyonlu avatar projelerinden bir
Tanesiydi.
Kriptopunklar bir topluluk,
zamanında insanlara bedavaya, sadece Gas
ücreti ödeyerek aldırılan bir
Koleksiyondu. Ardından Tabii ki bu
sektörü destekleyenler sektör büyüdükçe
Kriptopunk’ın ikonik bir hal almaya başladı. İlk olarak bizzat bu
alanı duyurduktan sonra kriptopunk’larda
inanılmaz bir patlama gerçekleşti.
Minimum fiyatı yaklaşık 30-40 Ethereum fiyatında
olan Kriptopunkl’ar bugün 120-130 Ethereum’lara
kadar çıkmış durumda. kaldı ki
Bin Ether’e 2000, iki bin Ether’e, 4000 Ether’e
koleksiyonun en nadir, az bundan parçaları şu
anda satılıyor bir de tabi bunun ardından
Visa’nın böyle resmi bir kurumun Kriptolarla
alakalı böyle bir yatırım
yapması sektöre olan güveni arttırdı ve
ardından diğer NFT sanat eserleri
ya da koleksiyonlarına da ilgi duyulmaya
başlandı. Bu olay tabii ki ardından çok ünlü
dünyaca ünlü basketbolcu NBA basketbolcusu
Stephen Curry'nin Bored Ape Yacht Club
koleksiyonunu profil fotoğrafı yapmasıyla
sektörü iyice alevlendirdi. Tabii ki ne oldu?
Stephen Curry’nin NBA’deki arkadaşları
NFT’lere ilgi duymaya başladı ardından
rapçiler biraz girmeye başladı. Başka
Ünlüler, Tabii ki sanatla ilgilenen
NFT ile ilgilenen İnsanlar buraya
girmeye başladı. Olayın özüne baktığımız
zaman, NFT’nin kullanım alanlarından
birazcık bahsedeyim. Neden NFT’ler önemli?
Bunları anlayacağız.
Aslında NFT dediğimiz
şey, metaverse inşa eden metaverse’ü
inşa eden bir araç aslında. NFT’ler
daha önce Zaten hayatımızdaydı örnek verecek
olursak Counter Strike oyunu bilenler
vardır CS:GO oyununda bir ekipman
satın alırsınız parayla sadece görüntüye
yararlar mesela bıçaklar vardır 100
dolar civarı çok şekilli bıçaklar satın
Alırsınız. Knight Online oynarsınız Knight Online’da bir
Pazar alanı vardır orada oyun içi eşyalar
Satılır-alınır bunlar aslında bir
Metaverse’tür yani gerçekliğin dışındaki bir
dünya Twitter alanı da bir meteverse oyun
alanları da bir Metaverse yarın bir gün
düzenlenecek VR gözlüklerle yapılacak bir
Konser de metaverse’tür.
Meteverse’ü blok
Chain’de inşa etme olayının köprüsü
Aslında NFT’lerden geçiyor. NFT’ler bu
yüzden çok kıymetli bir teknoloji nasıl ki internetin
ilk bulunduğu dönem inanılmaz bir çığır
açmıştı NFT de metaverse alanında
yaptığı yatırımlarla inanılmaz bir olay
olmaya başladı aslında. yarın bir gün
baktığımız zaman şöyle düşünebilirsiniz
Metaverse’ün, NFT’lerin nerelere geleceğini
Blockchain teknolojisini kullanarak neler
yapabileceğini birazcık isterseniz şöyle
Özetleyeyim. Örnek verecek olursak bir
ünlüsünüz ki bugün Snoop Dogg
Yapıyor.
Sandbox üzerinde bir arsa satın
alıyor metaverse üzerinde. Bu arsayı bir
Konser alanı yapıyor. NFT
üzerinden bir NFT Platformu
üzerinden biletlerini
NFT olarak satıyor. İnsanlar bunu
blokzincir üzerinden, cüzdanlarıyla bu
NFT’yi satın alıyorlar. Bu aldıkları NFT
Bir token olarak cüzdanlarında
Duruyor. Bu NFT’yi cüzdan doğrulamasıyla
şeffaf ve güvenilir olan blockchain doğrulamasıyla
her şekilde bu token’in sahibi olduğu için o
Konser etkinliğin girebiliyor olacaklar.
Yarın
Bir gün konserler VR gözlükleriyle
dijital ortamlarda bu şekilde
gerçekleşmeye başlayacak. Bu konserlerin
Biletleri NFT olarak satılacak. Yarın bir gün
yapılan inşaat şirketleri sattıkları
binaları NFT olarak satacaklar. Blok zincir
üzerinden yayınlayacaklar insanlar kripto
parayla bina satın alabilecekler ev satın
alabilecekler ve bunu tapuda cüzdanında
doğrulamasını göstererek bu NFT
sadece onlara ait olan token’ı
kullanarak bu evleri satın aldıklarını
doğrulayıp tapularını alabilecekler. Yani
gelecekte hayatın her alanında ve
çalışacaktır bu NFT’ler.
Zaten sanat
dediğimiz olay da bunun içerisinde. Çünkü
sanatçıların da işine gelen bir durum.
Bildiğiniz gibi Sanat eserleri likit
değildir yani anında nakite
bozdurmazsınız. Normalde dünyada kripto
paranın dışında da sanata verilen bir
değer var sanatçıların sergileri var
bunların kolektörleri, toplayıcıları var
şimdi bu taraf dünya dijitalleştikçe
sanat eserleri de dijital alanlara
gelmeye başladı ve profil
fotoğraflarını geçelim yüzlerce binlerce
proje çıkartılıyor çünkü hype’tan dolayı
ancak gerçekten iyi sanat eserleri çok
ciddi paralar satılabiliyor. Yani bu
Konuda mesela Refik Anadol’u
araştırabilirsiniz milli bir
sanatçımızdır dünya çapında çok ünlü bir
NFT sanatçısı. sanat eserleri, sanatçıya
verilen değer ortadaysa o eserler,
O koleksiyonlar değerli oluyor çünkü
bunların bir pazar alanı oluşmaya başladı ve
bugün insanların NFT alıp-sattığı OpenSea,
Solanart ya da Magic Eden gibi NFT
platformları artık günümüzün dijital
sanat borsaları haline gelmeye başladı.
bu dijital sanat borsalarında sanat eseri
koleksiyonları alabiliyorsunuz. Sanatçıya
sanata değer veren insanlar Bunları alıp
satmaya başlıyor ve bunların bir Pazar
alanı oluşmaya başlıyor, trader’ları oluşmaya başlıyor,
belli bir piyasası oluşuyor. fiyatı
düştükçe alınıyor arttıkça satılıyor.
Tabii ki insanlar NFT’ye Akın Akın giriş
yaptığı için ,Çünkü bir koleksiyonun
içerisinde örnek veriyorum 10 bin tane
parça bulunuyor, 10 bin tane token bulunuyor;
ama bir basketbolcu profil fotoğrafı
yaptığı zaman onun kitlesinden, Onun
çevresinden yüz binlerce insan NFT
sektörüne merak salıp girmeye
çalışıyorlar ve girdiklerinde bu 10 binlik
koleksiyon gerçekten iyi bir koleksiyonsa
az bir rakam. yani biz coin
piyasasında baktığımız zaman milyonlarca
Arzı olan coinler var ve bunlar bir ilgiyle
%10-%20 artabiliyorken; tabi ki adeti arzı
sadece 10 binle kısıtlı olan 5 binle
kısıtlı olan iyi projeler iyi koleksiyonlar çok
büyük talep gördüğü için 10X-50X-100X’ler
Yapabiliyorlar.
CryptoPunk örneğinde gördüğümüz gibi, ilk
hareketlerden biriydi. Neredeyse ücretsiz
300-500 dolara satılan şeyler Bugün 1
Milyon dolarlara falan satılmaya başladı.
demem o ki aslında NFT’yi NFT yapan şey
içerisinde barındırdığı block chain teknolojisi,
Metaverse alanında yaptığı hizmet.
Lojistik alanında, sanat alanında, inşaat
Sektöründe, konser, eğlence, etkinlik, sergi,
Galeri, oyun bu birçok sektör NFT’yi
Block chain teknolojisini kullanarak hayata
Geçirecekler.
Aslında NFT’nin vizyonu
Budur, olayı budur. bunu da insanlar bir
internet çağı gibi düşünün Az önce
Bahsettim. o çağın ilkleri gibi
değerlendirip gördükleri için insanlar
çok heyecanlı ve bugün ilk çıkan NFT
projelerini ister kötü olsun ister iyi olsun
ilklerden oldukları için ilgi duymaya
Başladılar. nasıl ki 90'larda 80'lerde
oyun sektörünün ilk yeni başladığı
zamanlarda atari şirketi nasıl
gelişti oyunlar çıkardı. bu çıkan
koleksiyonlara da bu pikselli oyunlara vesaire
de oyun sektörünün atari projeleri gibi
Düşünebilirsiniz. bu tarz yeni çıkan
girişimlere de o yüzden Pixel oyunlar,
Ya da işte profil fotoğrafı Avatar
Komüniteleri, birçok alanda geliştirilmeye
Çalışıyor. tabii ki aralarında scam
Projeler, yanlışlıklar var. Bunları eğitimin
ilerleyen bölümlerinde riskler kısmında
zaten değineceğiz. ama işin özü Aslında
böyle bir vizyonun, böyle bir geleceğin
olduğu ortamda ilk çıkan projelere
insanlar yatırım yapıyor. bunlar Çünkü
aslında bir projedir. topluluk bilinci de
çok önemli; çünkü Kripto dediğimiz şey aslında
bir topluluktur, ekosistemdir. bu topluluğun
içerisinde de ayrı topluluklar, komiteler
oluşmaya başlıyor. mesela Bored Ape Yacht
Club işte bugün 40 Ethereum civarında
Floor’ien taban fiyatı gözüküyor.
İşte minimum 40 Ethereum’a satılıyor yani siz
elinizde varsa bunu 39'a koyduğunuz zaman
alıcısı var satacaktır/satılacaktır.
Mesela Bored Ape Club
komüniteleşmeyi çok iyi beceren ilk
topluluklardan bir tanesi. kriptopunklar
sadece ilk olduğu için çok değerli
çok ciddi bir komünite bilinçleri yok, Çok
ciddi bir sahiplenme yok. aslında o biraz
sosyal statü gibi düşünebiliriz bunu. çünkü bugün
baktığımız zaman Twitter çalışanı bir
video yayınladı. artık NFT’lerinizi
profil fotoğrafı olarak koyduğunuz zaman
doğrulama yapabileceksiniz, size ait olduğunu.
Orada bir Ethereum logosu gözükecek örnek
Veriyorum, böyle çalışmalar var.
Twitter
bu kadar işin içindeyken, bu kadar insanlar bu
İşin içindeyken bu sektörü hafife almamak
Gerekiyor. e tabi ki bored ape’ler bu kommunite işini
çok iyi beceriler. adamlar işte
kazandıkları projenin satışından gelen para
ile mesela bir parti evi gibi bir ev alacaklar ve
topluluk orada işte meeting’ler düzenleyip
işte partiler verecek, yılda iki kere örnek
Veriyorum, Tabii ki tamamen hakim değilim;
ama bu tarzda işliyor. işte o 40 Ethereum floor
fiyatlı bir topluluğa girdiğiniz zaman
O sizin topluluğa giriş biletiniz oluyor
aslında ve içeriye girdiğiniz zaman işte
çok ünlü insanları görüyorsunuz, çok
önemli insanları görüyorsunuz. Aslında biraz
sosyal statü gibi de düşünebiliriz.
herkesin kendini ait hissedebileceği
Metaverse’te sosyal medyada belli
topluluklar oluyor. iyi topluluk
bilincini oluşturmayı başaran projeler,
İşte Bored Ape Yacht Club gibi 40 Ethereum gibi
fiyatları görüyor. çünkü o toplulukta olmayı
seviyor insanlar. dolayısıyla da böyle topluluk
Projeleri, avatar projeleri var. Komüniteleşme
işini iyi beceren projeler gerçekten
yol alabiliyorlar. mesela CyberKongz bunlardan bir tanesi.
Ben bunların içerisindeyim. bunların da bir
projesi var. bunların işte ilk başta
şöyle bir Genesis dedikleri ilk Kong
koleksiyonuyla çıktılar. bugün Genesis
Kong’ların fiyatı 200 ether’den başlıyor
yaklaşık bin tane var. siz bu Genesis
Kong’u aldığınız zaman komünite size
günlük 10 banana coin veriyor örnek
verecek olursak. bu on banana coin de
işte bugün günlük bin dolar ediyor ama
Geçtiğimiz ay 500 dolar ediyordu, fiyatı hızla
Artıyor. iki tane Genesis Kong
Aldınız, bunun ikisini 600 banana coin
harcayarak bir tane baby kong veriyorlar size, yeni
Bir koleksiyon veriyorlar. Ve o gelen koleksiyonla da
şu anda flor fiyatı taban fiyatı 15 Ethereum
civarında olması lazım.
Ben 5 Ethereum
civarındayken aldım. çok iyi bir topluluk
olduğunu duymuştum ve alfa chat dedikleri
bir olay var. Bu alfa chat’in içerisinde
sadece o baby kong sahipleri o chat
içerisinde konuşabiliyorlar ve gerçekten
Nezih bir ortam var. İnsanlar işte sürekli
piyasayla alakalı fikirlerini
Veriyorlar, işte iyi koleksiyonları
Değerlendiriyorlar, alıp satıyorlar. O
topluluğun içerisinde aldığınız fayda,
Öğrenim, bilgi, tüyolar size o koleksiyonu
Tutmaya yetiyor, dolayısıyla kimse satmıyor.
Zaten onu tuttuğunuz için para
Kazanabiliyorsunuz. Yani bu komünite bilinci ile alakalı
olan bir şey. Böyle başarılı olan
komüniteler elbette yürüyecekler,
başarılı olacaklar. bu komünitenin bir giriş
bileti gibi değerlendirilebiliyor. az önce
bahsettiğim gibi sanat alanında
Dijital sanat Borsası oluşuyor. Sanatçılar,
Sanat severler, kollektörler bir arada
bulunup bunların bir pazarını
Oluşturuyorlar. yine dediğim gibi
metaverse zaten başlı başına bir dünya
ve oyun ekosistemi ve metaverse’ün en büyük
alanlarından bir tanesi olacak. metaverse
alanında merkeziyetsiz oyunlar projeler
çıkmaya başlıyor. Siz bir metaverse oyunu
inşa edilen bir metaverse oyununda bir
karakter alıyorsunuz Aslında web
Sitesinden. İlk ön satışına katılıp bir
karakter alıyorsunuz. O karakterle, Sahip
olduğunuz karakterle metaverse’te çıkan
oyunda kendi karakterinizi
Oynayabiliyorsunuz. Ve bunlar sektörün ilk
teknolojilerinin meyveleri olduğu için bu
yüzden çok kıymetli. NFT’nin mantığı vizyonu
Aslında böyle oluyor. Teknolojisi, sanatı,
komünite birinci, reel hayattaki başka
kullanım alanlarıyla birlikte insanları
çok heyecanlandırıyor. Ve yeni bir
sektörün Dediğim gibi internet çağının
başlaması gibi 90'lardaki oyun sektörü
gibi yepyeni bir sektör oluştuğu için de
bu sektörün ilk oyuncularından olanlar
çok güzel yol aldığı için insanlar
NFT’lere ilgi duyuyor.
Ben de buna
Dahilim. Yaklaşık 2 aydır NFT’lerle
İlgileniyorum. Ben de ilk bu metaverse’ü
işte burada yaratılan sanal inşaatı
düzeni sanat anlayışını gördükçe beni de
Çok iyi içerisine çekmiş durumda ve
gerçekten bu yeni dünyanın parçası olmak
için ben de emek veriyorum. Bu
sektörde bir şeyler öğrenmeye
Çalışıyorum. NFT kavramını Umarım
Anlatabilmişimdir. Bu konularda tabi
konuşacağımız bir çok konu var. NFT’nin
Trader’lığı, NFT’nin al-sat fırsatları,
insanlara nasıl trade ediyor, nelere dikkat
etmek gerek, riskleri. Bunları çok iyi anlamak
Gerek. Çünkü hata kabul etmeyen bir
Sektör. Çok fazla dolandırıcılık var.
merkeziyetsiz bir piyasada olduğumuz için, merkeziyetsiz
piyasada çok fazla art niyetli insanlar
Olabiliyor, Herkes özgür olduğu için.
bunlara ilerleyen yazılarda değineceğiz.
Etiketler
Finans